Με τα πολλά προβλήματα που άρχισαν να φαίνονται με τα πλαστικά, τις κλιματικές αλλαγές, τις τεράστιες ποσότητες αποβλήτων που παράγουν οι μοντέρνες κοινωνίες, τη διατήρηση των πόρων και μια σειρά από άλλα προβλήματα, η ΕΕ ξεκίνησε την πολιτική της “Κυκλικής Οικονομίας”. Μέσα ακριβώς από το πλαίσιο της Κυκλικής οικονομίες ξεκίνησε το 2018 η στρατηγική της ΕΕ για την μείωση των πλαστικών.
Η πρώτη αλλαγή που είδαμε στην Κύπρο ήταν αυτή του Ιουλίου του 2018 όταν ξεκίνησε η χρέωση της πλαστικής τσάντας μεταφοράς προς 6σεντ.
Με το νομοσχέδιο που ψηφίστηκε σε νόμο την περασμένη εβδομάδα, το Φεβρουάριο του 2023, θα απαγορευτεί εντελώς η διάθεση πλαστικής τσάντας στα ταμεία. Ο νέος αυτός νόμος δεν επηρεάζει τις τσάντες που χρησιμοποιούμε για να βάλουμε μέσα προϊόντα πριν πάμε στο ταμείο όπως πχ στη φρουταρία.
Τον Ιούλιο του 2021, μπήκε σε εφαρμογή σε όλη την Ευρώπη η Οδηγία για τα πλαστικά μιας χρήσης. Δυστυχώς μόλις πρόσφατα ήρθε το εναρμονιστικό νομοσχέδιο στη Βουλή και το εξετάζουμε κατ’ επείγον στην Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής. Ο λόγος είναι ότι η ΕΕ είναι στα πρώτα στάδια τις διαδικασίας πριν μας πάρουν δικαστήριο και θα πρέπει να ψηφιστεί πριν τις 28 Μαρτίου, για να αποφύγουμε το πρόστιμο.
Στο νομοσχέδιο αυτό υπάρχουν διάφορες κατηγορίες πλαστικών ειδών:
• Πλαστικά για τα οποία θα υπάρχουν μέτρα για μείωση της κατανάλωσης.
• Πλαστικά τα οποία δεν θα μπορούν να εισαχθούν ή να παραχθούν.
• Πλαστικά προϊόντα με συγκεκριμένη σήμανση.
• Πλαστικά με διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού όπου αυτός που τα διαθέτει στην αγορά έχει και ευθύνη για την ανακύκλωση τους.
• Πλαστικά με υποχρεωτικό ποσοστό ανακυκλωμένου υλικού.
Το ενδιαφέρον εδώ είναι ότι ορισμένες εταιρείες έχουν ήδη κάνει προσαρμογές.
Μια άλλη νομοθετική εναρμόνιση που κάναμε μέσα στα πλαίσια της κυκλικής οικονομίας είναι αυτή που μπήκε σε εφαρμογή Μάιο του 2021 με πρόνοιες για την καλύτερη διαχείριση των αποβλήτων, με ψηλούς στόχους όπως πχ ανακύκλωσης, επαναχρησιμοποίησης, διαχείριση οργανικών αποβλήτων δεμένα με αυστηρά χρονοδιαγράμματα.
Για να τα πετύχουμε αυτά, χρειάζεται να κάνουμε ακόμη πιο δραστικές αλλαγές στην διαχείριση των αποβλήτων και το νομοθετικό μέρος αυτής της προσπάθειας είναι ήδη στην Επιτροπή Περιβάλλοντος και θα αρχίσει η συζήτηση του μέσα στον Μάρτιο.
Οι πρόνοιες του βασίζονται στην χωριστή συλλογή αποβλήτων που έπρεπε να είχαμε υιοθετήσει από το 2004 αλλά εμείς διαλέξαμε άλλες “έξυπνες” λύσεις με μονάδες ΟΕΔΑ που δεν είναι τίποτα άλλο από σκυβαλότοποι πολυτελείας που μας στοίχισαν πολλά εκατομμύρια.
Έτσι με την ψήφιση του νομοσχεδίου θα δοθεί ένα λογικό χρονικό περιθώριο στις Τοπικές Αρχές να προετοιμαστούν και μετά θα έχουμε υποχρεωτική ανακύκλωση, χωριστή συλλογή οργανικών αποβλήτων (πχ υπολείμματα φαγητού και σαλάτας) και σύστημα πληρώνω όσα πετώ.
Επειδή όμως αυτά δεν αρκούν η επόμενη φάση θα είναι η εφαρμογή εγγυοδοτικών συστημάτων (Deposit Return System) για συγκεκριμένες συσκευασίες προϊόντων που είναι βασισμένο στα συστήματα που λειτουργούν εδώ και πολλά χρόνια σε μερικές χώρες της κεντρικής Ευρώπης όπως πχ στη Γερμανία. Κάθε φορά που αγοράζεις πχ ένα αναψυκτικό πληρώνεις ένα επιπλέον ποσό όπως πχ 1 ευρώ το οποί παίρνεις πίσω όταν επιστρέψεις το κενό τενεκεδάκι.
Το να ψηφίζουμε νομοθεσίες είναι το εύκολο μέρος. Το πιο δύσκολο είναι να εντοπιστούν οι δύσκολες περιοχές όπως ορεινές ή και άλλες απομακρυσμένες κοινότητες, να γίνουν οι κατάλληλες υποδομές, να γίνει εκτεταμένη ενημέρωση του κόσμου, να έχουμε πρόνοιες για άμεση δράση στην περίπτωση προβλημάτων και φυσικά επιθεωρήσεις με επιβολή αποτρεπτικών ποινών.
Χαράλαμπος Θεοπέμπτου
Πρόεδρος κοινοβουλευτικής Επιτροπής Περιβάλλοντος
Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών
