Εισαγωγή
Η χτεσινή συνεδρία της Βουλής δεν ήταν δυνατόν να καλύψει συνολικά το θέμα που έχει προκύψει σε σχέση με την καταστροφική πορεία των έργων κατασκευής δρόμων στο Εθνικό Δασικό Πάρκο Ακάμα (ΕΔΠΑ). Πολύ περισσότερο δεν μπορούσε να φωτίσει άλλες πολύ σχετικές πτυχές όπως τα Τοπικά Σχέδια και ποικίλες παρανομίες αφού η πρόσκληση
επικεντρωνόταν στο θέμα των δρόμων. Είναι πράγματι μείζον το θέμα αυτό, το ίδιο και οι
επιπτώσεις του.
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις είχαν προσπαθήσει να αναδείξουν αυτές τις επιπτώσεις ήδη από τη φάση του σχεδιασμού, ατυχώς χωρίς επιτυχία. Με την έναρξη της υλοποίησης των σχεδιασμών, έχουν προκύψει σημαντικές καταστροφές επί του
εδάφους ενώ άλλες προδιαγράφονται επί χάρτου. Σημειώνεται, πως πέρα από αυτό, στην περίμετρο του Ακάμα διαφημίζονται ή/και υλοποιούνται μεγάλες οικοδομήσεις (ξενοδοχειακές μονάδες και επαύλεις) είτε στα όρια της περιοχής Natura2000, είτε σε γεωργικές ζώνες καθώς και σε ζώνες προστασίας της φύσης (προς Άγιο Γεώργιο Πέγειας,
στο Νέο Χωρίο προς Σμιγιές, και πριν τον Άσπρο Ποταμό).
Η κορυφή του παγόβουνου
Το τι είδαμε στις εικόνες που δημοσιοποιήθηκαν είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου.
Χρειάστηκε η παρέμβαση του Προέδρου της Δημοκρατίας και οι οδηγίες του για αναστολή των έργων κατασκευής δρόμων στη Χερσόνησο Ακάμα. Το σημειώνουμε αυτό γιατί κατά την πολύ χρήσιμη σύσκεψη που συγκλήθηκε από τον Υπουργό Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος την περασμένη Παρασκευή (17/11), δόθηκε η εικόνα πως τα έργα δεν
επρόκειτο σε οποιαδήποτε περίπτωση να ανασταλούν λόγω των συνεπαγόμενων, προβλημάτων, συμπεριλαμβανομένων και οικονομικών. Είναι πεποίθησή μας πως, σε περίπτωση συνέχισης των έργων και ολοκλήρωσης του συνολικού σχεδιασμού, το
περιβαλλοντικό κόστος θα ήταν πολύ μεγαλύτερο! Δίνεται ακριβώς τώρα μια τελευταία ευκαιρία για αποτροπή της ολοκλήρωσης μιας καταστροφής.
Όλες αυτές τις τελευταίες μέρες και ειδικότερα κατά την προαναφερθείσα σύσκεψη, με τη συμμετοχή του Υπουργού, των Γενικών Διευθυντών, αρμοδίων τμημάτων, μελετητών και περιβαλλοντικών οργανώσεων δόθηκε η ευκαιρία να αναδειχτούν καθοριστικές αδυναμίες στην όλη φιλοσοφία καθώς και στη διαδικασία. Διαφάνηκε πως στον τελικό σχεδιασμό δεν
μεταφέρθηκαν πλήρως οι περιβαλλοντικοί όροι που τέθηκαν από την αρμόδια Επιτροπή ενώ ούτε και στη συνέχεια η παρακολούθηση της υλοποίησης του έργου εντόπισε τα προβλήματα.
Σε άμεση αμφισβήτηση τέθηκε ακόμα, όχι μόνο ο μεγάλος αριθμός κόμβων αλλά και η ίδια η δημιουργία τους, ενώ τέθηκαν και εύλογα ερωτηματικά κατά πόσον ο συγκεκριμένος σχεδιασμός στηρίζει ουσιαστικά τις κοινότητες της περιοχής ή και συνάδει με τους στόχους διαχείρισης του ΕΔΠΑ. Το πρόβλημα με το εύρος και το μήκος του οδικού δικτύου είναι αποτέλεσμα της απόφασης για τη χρήση του από πολλές εκατοντάδες ιδιωτικά οχήματα που θα διασχίζουν την προστατευόμενη περιοχή, κατά παράβαση της αρχής της βιώσιμης κινητικότητας και των διεθνών προτύπων που διέπουν τα Εθνικά Πάρκα!
Τα ιδιωτικά αυτά οχήματα ενθαρρύνονται και από τους προβλεπόμενους 658 χώρους στάθμευσης καθώς και τα πολλά αναψυκτήρια μέχρι και καταστήματα σουβενίρ μέσα στην περιοχή Natura 2000 ή/και ΕΔΠΑ! Είναι εντυπωσιακό πως η όλη προσέγγιση, συμπεριλαμβανομένων και παρόδιων χώρων στάθμευσης, παραπέμπει σε… αστικό
δίκτυο και ουδόλως σε δίκτυο πρόσβασης σε Προστατευόμενη Περιοχή.
Υπενθυμίζουμε ότι οι επισκέπτες του Ακάμα, απαντώντας σε σχετικό ερωτηματολόγιο που τέθηκε ενώπιόν
τους, έδωσαν σαφή την απάντηση πως δεν θέλουν οποιεσδήποτε αλλαγές στον Ακάμα (σχετική παρουσίαση των πορισμάτων της έρευνας έγινε στο Προεδρικό Μέγαρο).
Οι Φίλοι του Ακάμα, ήδη από τις 14 Απριλίου 2022, είχαμε με ανακοίνωση επαναλάβει πως είναι αχρείαστοι οι κόμβοι και οι όποιες συνοδευτικές υποδομές τους που δεν έχουν να κάνουν ούτε με την ίδια τη διαχείριση του Εθνικού Δασικού Πάρκου ούτε και τις άμεσες ανάγκες των επισκεπτών του.
Σημειώθηκε ακόμα ότι αυτές οι υποδομές θα είναι και άνισα ανταγωνιστικές προς αυτές των χωριών με αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία τους.
Τέτοιες υποδομές όχι μόνο δεν δικαιολογούνται αλλά, αναμφισβήτητα, θα έχουν αρνητικές επιπτώσεις και στο περιβάλλον και την τοπογραφία της περιοχής. Αρκετή ζημιά γίνεται ήδη με τα προωθούμενα έργα για το οδικό δίκτυο. Aντ ́αυτού, ας δοθούν αυτά τα εκατομμύρια για αποκατάσταση της φύσης της Χερσονήσου και του χαρακτήρα των ίδιων των
κοινοτήτων της!
Εθνικό Δασικό Πάρκο vs Eθνικό Πάρκο
Το έχουμε επανειλημμένα τονίσει, από την ώρα που αποκαλύφθηκε πως η Κυβέρνηση είχε εγκαταλείψει τον στόχο αλλά και την υποχρέωσή της για κήρυξη (πραγματικού) Εθνικού Πάρκου ή και ακόμη σε Απόθεμα Βιόσφαιρας το οποίο να περιλάμβανε όλη την έκταση της Χερσονήσου και να ενσωμάτωνε και τις περιοχές ανάπτυξης προσδίδοντας την έννοια της
αειφορίας στη βάση κριτήριων της IUCN ((Διεθνής Ένωση Προστασίας της Φύσης) και της
UNESCO. Το υπογραμμίζουμε σε κάθε ευκαιρία αλλά τεκμηρίωση δεν μας δόθηκε μέχριτώρα. Το ΕΔΠΑ περιλαμβάνει τρία κρατικά δάση που ήταν, εξ αντικειμένου, προστατευμένασαν τέτοια από την υφιστάμενη νομοθεσία. Την ίδια ώρα είναι αδικαιολόγητη η πεισματική παράλειψη για τριανταπέντε χρόνια της εισαγωγής στη νομοθεσία της έννοιας του Εθνικού
Πάρκου στη βάση διεθνών προδιαγραφών/προτύπων (βλ. IUCN). Η κήρυξη Εθνικού Πάρκου Ακάμα (και όχι του υποδεέστερου βαθμού προστασίας Εθνικού Δασικού Πάρκου, ως τα αστικού τύπου πάρκα π.χ. Αθαλάσσας) θα έθετε τέρμα σε τέτοιες καταστροφικές επιβουλές στον Ακάμα.
Καταληκτικά
Να αξιοποιηθεί η παρούσα συγκυρία για συνολική επαναξιολόγηση των έργων, τόσο αυτών που τώρα αναστέλλονται, όσον και αυτών που δεν άρχισαν ακόμα.
Να αναθεωρηθεί η βάση του σχεδιασμού ώστε η πρόσβαση στο Πάρκο να γίνεται κυρίως με μικρά ηλεκτρικά λεωφορεία του Πάρκου κ.ά. τρόπους φιλικούς προς το περιβάλλον (πεζοπορία, ποδήλατα, γαϊδουράκια…).
Οι επισκέπτες θα μπορούν να σταθμεύουν σεκατάλληλα διαμορφωμένους χώρους στις παρυφές των κοινοτήτων όπου θα
επιστρέφουν για να απολαμβάνουν την τοπική φιλοξενία.
Ναι στους χώρους υγιεινής, ναισε σύστημα παροχής πόσιμου νερού, όχι όμως σε αναψυκτήρια (που ταχύτατα θα
μεταμορφώνονταν σε εστιατόρια κλπ), όχι σε καταστήματα σουβενίρ, όχι στους κόμβους.
Οι νέες αποφάσεις και οι επιβαλλόμενες τροποποιήσεις των έργων στον Ακάμα πρέπει να σέβονται και να υπηρετούν την προοπτική και στοχοθέτηση ενός πραγματικού Εθνικού Πάρκου ή/και Αποθέματος Βιόσφαιρας στη βάση διεθνών προτύπων!
Ο όρος «Εθνικό Πάρκο» να αναλυθεί και να περιληφθεί στη Νομοθεσία.
Οικολογική Παρέμβαση Φίλοι του Ακάμα
