Η καινοτομία συνιστά την κινητήρια δύναμη που ενεργοποιεί τις πιο
μετασχηματιστικές αλλαγές στο σύγχρονο κόσμο. Κομβικό σημείο ειδικότερα
στην αειφόρο ανάπτυξη, αποτελούν σίγουρα σε επίπεδο καινοτομίας τα
στοιχεία της δημιουργικότητας, των ιδεών, της ευφάνταστης σκέψης, αλλά και
της ανάληψης τολμηρών πρωτοβουλιών. Εύλογα, λοιπόν, το 2017
αποφασίστηκε και επίσημα από τον ΟΗΕ, η καθιέρωση και η ανάπτυξη των
σημαντικών αυτών αξιών. Σ’ αυτό το επίπεδο θεσμοθετήθηκε η Παγκόσμια
Ημέρα Δημιουργικότητας και Καινοτομίας, η οποία τιμάται κάθε χρόνο στις 21
Απριλίου. Προσβλέποντας στην τεχνολογική ανάπτυξη και την επιστημονική
πρόοδο, η καινοτομία διανοίγει νέους ορίζοντες στο εγχείρημα για βαθιές
κοινωνικοοικονομικές μεταβολές.
Ειδικότερα στη σύγχρονη εποχή, το κομμάτι της τεχνητής νοημοσύνης
(Artificial Intelligence – AI) λειτουργεί ως καταλύτης στην εμβέλεια της
καινοτομίας και των ποικίλων εφαρμογών της, επιτρέποντας, έτσι, την εξέλιξη
των διαδικασιών και την ενίσχυση της δημιουργικής διαδικασίας σε
πολλαπλούς τομείς. Η τεχνητή νοημοσύνη αναδιαμορφώνει και εξελίσσει
ριζικά πολλούς κλάδους, ενισχύοντας τη δημιουργικότητα και τις καινοτόμες
ικανότητες των επιχειρήσεων.
Βασικό προβάλλει το ερώτημα για τα πολλαπλά οφέλη που μπορεί να
προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη σ’ ένα ευρύ πλέγμα σύγχρονων και
επίκαιρων προσεγγίσεων. Μία από τις πιο επαναστατικές εξελίξεις αφορά στην
ικανότητα της τεχνητής νοημοσύνης να αναλύσει τεράστιο όγκο ιατρικών
δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων κλινικών, εργαστηριακών και
απεικονιστικών αποτελεσμάτων ασθενών, και να εξάγει γρήγορα και ασφαλή
αποτελέσματα. Άκρως σημαντική θεωρείται η επαυξημένη ακρίβεια διάγνωσης
που επιτυγχάνεται μέσω προηγμένων αλγορίθμων τεχνητής νοημοσύνης. Στην
προοπτική αυτή διασφαλίζονται και εξασφαλίζονται αξιόπιστες διαγνώσεις, ως
προς την ταχύτητα και την ακρίβεια. Γεγονός πολύ σημαντικό για την
στόχευση σε εξατομικευμένα πλάνα θεραπείας, που αποδεδειγμένα κρίνονται
άκρως αποτελεσματικά. Ειδικότερα, στη διαδικασία της πρώιμης ανίχνευσης
ασθενειών, όπως ο καρκίνος, νέα και σύγχρονα εργαλεία βρίσκονται πλέον
στα χέρια της επιστήμης, γεγονός που αποτελεί εχέγγυο για την αισθητή
βελτίωση των αποτελεσμάτων της θεραπείας.
Επιπλέον, το σύγχρονο εργαλείο της τεχνητής νοημοσύνης έχει την ικανότητα
της έξυπνης αυτοματοποίησης των συστημάτων υγείας, με όλα τα οφέλη που
μπορούν να προκύπτουν από τέτοιες επαναστατικές εξελίξεις. Τα καθιστά,
συγκεκριμένα, πολύ πιο ευέλικτα και προσαρμοσμένα σε ορθολογιστικά
κόστη, τα οποία παρέχουν πρόσβαση σε όλους τους πολίτες, ανεξάρτητα από
την κοινωνικοοικονομική τους κατάσταση. Επαναστατικά μπορεί, επίσης, να
λειτουργήσει η τεχνητή νοημοσύνη στο ευαίσθητο θέμα της διοίκησης αλλά
και της επιλογής των κατάλληλων μοντέλων και μεθόδων για εκσυγχρονισμό
της δημόσιας υγείας. Στην προοπτική πάντα της διασφάλισης πιο ευέλικτων
συστημάτων που να συνάδουν με τις απαιτήσεις και τις προκλήσεις του
σύγχρονου παγκοσμιοποιημένου περιβάλλοντος.
Υπάρχει όμως και εδώ η άλλη όψη. Πιο πολύ επισύρεται η προσοχή για την
εμπέδωση των απαιτούμενων καινοτόμων υποδομών, ώστε να κατοχυρώνεται
πλήρως η ασφάλεια δεδομένων και των στοιχείων που αφορούν σε ευαίσθητα
προσωπικά δεδομένα. Μάλιστα, παραμένει σίγουρα αδιαπραγμάτευτη η αρχή
του σεβασμού του ανθρώπινου προσώπου, το οποίο σε καμιά περίπτωση να
μην συνθλίβεται από την προηγμένη τεχνολογία, αλλά να τυγχάνει ακόμα
μεγαλύτερου σεβασμού.
Οι πιο πάνω αλλαγές δεν μπορεί παρά να φέρνουν και την Κύπρο μπροστά
από νέες προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες. Πιο συγκεκριμένα, η επένδυση στην
παραγωγή της νέας γνώσης στην προοπτική πάντα της έρευνας και της
καινοτομίας, σε συνδυασμό με την επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης,
αποτελεί μονόδρομο και για το νησί μας. Η ανάπτυξη σε αυτό το επίπεδο θα
πρέπει σ’ όλες τις περιπτώσεις να μετουσιώνεται σε πράξη με αξιοποιήσιμα
αποτελέσματα για τον πολίτη, την κοινωνία και την οικονομία ευρύτερα. Δεν
είναι, βέβαια, εύκολο το εγχείρημα, αφού παράλληλα με την ομαλή
ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης, όχι μόνο στον τομέα της υγείας αλλά
και ευρύτερα της κοινωνίας, απαιτείται πολύ σκληρή δουλειά και προσπάθεια,
προκειμένου να επαυξήσουμε την ανταγωνιστικότητά μας στο ευρύτερο
περιβάλλον της Ευρώπης και του κόσμου. Δεν είναι τυχαίο που η Πρόεδρος
της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε νέες
πρωτοβουλίες χρηματοδοτικής στήριξης για την άμεση αξιοποίηση
ευφάνταστων μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης.
Καθηγητής Φίλιππος Πατσαλής
Ιδρυτής και Διευθύνων Σύμβουλος
Medicover Genetics, Cyprus
