Μία από τις αιτίες που δημιουργούν Αυχενικό Πόνο είναι η Δυσκινησία της Ωμοπλάτης.
Με τον όρο Δυσκινησία της Ωμοπλάτης εννούμε τη λανθασμένη θέση ηρεμίας της ωμοπλάτης ή/και τη λανθασμένη κίνηση της ωμοπλάτης κατά την ανύψωση του χεριού.
Όταν σηκώνουμε το χέρι μας ψηλά για να επιτελέσουμε μια οποιαδήποτε δραστηριότητα, π.χ. να τοποθετήσουμε ένα αντικείμενο σε ένα ψηλό ράφι, τότε η ωμοπλάτη μας πραγματοποιεί μια στροφική κίνηση προς τα πάνω, συνοδεύοντας και υποστηρίζοντας το βραχίονά μας στην ανύψωσή του (εικόνα 1).
Η φυσιολογική κίνηση της ωμοπλάτης κατά την ανύψωση του άνω άκρου
Για να πραγματοποιηθεί αυτή η κίνηση της ωμοπλάτης, ενεργοποιούνται διάφοροι μύες όπως είναι ο πρόσθιος οδοντωτός, η άνω, η μέση και η κάτω μοίρα του τραπεζοειδή (εικόνα 2). Επίσης, η ενεργοποίηση των μυών του στροφικού πετάλου, δηλαδή των μυών που σταθεροποιούν την άρθρωση του ώμου, είναι απαραίτητη για τη σωστή κίνηση της ωμοπλάτης.
Οι μυς που κινούν την ωμοπλάτη
Σε ορισμένες περιπτώσεις, κάποιοι από τους μυς που κινούν την ωμοπλάτη και σταθεροποιούν τον ώμο, «αναχαιτίζονται ή δεν ενεργοποιούνται εγκαίρως». Το Νευρικό Σύστημα στην προσπάθεια του να εξασφαλίσει την φυσιολογική λειτουργία του άνω άκρου, και να φέρει την ισορροπία, «υπερ-δραστηριοποιεί» κάποιους μυς, οι οποίοι υπερ-φορτίζονται και παράγουν πόνο
Σημεία που προκαλεί πόνο ο Ανελγκτήρας της Ωμοπλάτης
Υπάρχουν διάφορα «παθολογικά πρότυπα» στη θέση και τη κίνηση της ωμοπλάτης. Αυτά που συναντούμε πιο συχνά είναι τα παρακάτω:
Η ωμοπλάτη που βρίσκεται σε «κάτω στροφή» (εικόνα 4) και οφείλεται σε πτωχή λειτουργία των 3 Μοιρών του Τραπεζοειδή (Άνω, Μέση και Κάτω) και «υπερ-δρατηριοποίηση» και «βράχυνση» του Ανελγκτήρα της Ωμοπλάτης (εικόνα 3).
Ωμοπλάτη σε κάτω στροφή
Ο «πτερυγισμός του έσω χείλους της ωμοπλάτης», που μπορεί να οφείλεται σε αδυναμία του πρόσθιου οδοντωτού μυός
Πτερυγισμός του έσω χείλους της ωμοπλάτης
Η προεξοχή της κάτω γωνίας της ωμοπλάτης, λόγω αυξημένης πρόσθιας κλίσης της ωμοπλάτης, που μπορεί να οφείλεται είτε σε αδυναμία του κάτω τραπεζοειδή, είτε σε βράχυνση του ελάσσονα θωρακικού, είτε και στα δύο (εικόνα 6).
Προεξοχή του κάτω χείλους της ωμοπλάτης
Όλα αυτά τα «παθολογικά πρότυπα θέσης και κίνησης της ωμοπλάτης» είναι μη «οικονομικά». Αυτό σημαίνει ότι όταν δε γίνεται η συμμετρική και συντονισμένη κίνηση όλων των μυϊκών ομάδων, κάποιοι μυς δουλεύουν «υπερωρίες», με άμεση συνέπεια να παθαίνουν μυϊκό σπασμό ή να γεμίζουν επώδυνα σημεία (trigger points). Το τελικό αποτέλεσμα είναι ο πόνος στην περιοχή του αυχένα και του ώμου
Επώδυνα σήμεία στον Άνω Τραπεζοειδή
Πρέπει να τονιστεί ότι δε συνδέεται πάντοτε η Δυσκινησία της Ωμοπλάτης με τον Αυχενικό Πόνο. Πολλές φορές οι παρεκκλίσεις από το «φυσιολογικό», στη θέση και κίνηση της ωμοπλάτης είναι πλήρως λειτουργικές και δεν προκαλούν κανένα σύμπτωμα.
Αυτό διαπιστώνεται εύκολα με συγκεκριμένα κλινικά τεστ, που εκτελεί ο θεραπευτής. Αν π.χ. μία κίνηση του αυχένα που παράγει πόνο, σταματήσει να είναι επώδυνη όταν ο θεραπευτής διορθώσει τη θέση και κίνηση της ωμοπλάτης με το χέρι του, τότε λογικά συμπαιρένουμε ότι η αντιμετπώπιση της Δυσκινησίας, θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων
Εικόνα 8. Διόρθωση της ωμοπλάτης πριν την εξέταση των κινήσεων του Αυχένα
Όταν διαπιστωθεί ότι η Δυσκινησία της Ωμοπλάτης ευθύνεται για την παραγωγή των συμπτωμάτων του Αυχένα, τότε είναι απαραίτητο να αντιμετωπιστεί με συγκεκριμένες ασκήσεις σταθεροποίησης της ωμοπλάτης (εικόνα 9).
Οι διάφορες τεχνικές χαλάρωσης των μαλακών μορίων (χειρομαλάξεις, myofascial release, βελονισμός κλπ.) έχουν μόνο προσωρινά αποτελέσματα, γιατί δεν αντιμετωπίζεται η αιτία του προβλήματος, παρά μόνο το δευτερογενές αποτέλεσμα.
Η πλήρης και αποτελεσματική θεραπεία θα πρέπει να περιλαμβάνει τόσο την εξομάλυνση του τόνου των υπερτονικών μυών, για άμεση ανακούφιση, αλλά ταυτόχρονα την επιλεκτική ενεργοποίηση των σταθεροποιών μυών της ωμοπλάτης και του ώμου, ώστε να σταματήσει ο φαύλος κύκλος.
Αλέξανδρος Καραγιαννίδης, MSc., Dip.MDT., BSc(Hons) Physiotherapy
