Τα τελευταία χρόνια έχει εισαχθεί μια νέα ορολογία στη χώρα μας, αυτή της “ενεργειακής φτώχειας”. Ενεργειακή φτώχεια με απλά λόγια είναι η κατάσταση στην οποία τα νοικοκυριά αδυνατούν να έχουν πρόσβαση σε βασικές ενεργειακές υπηρεσίες και προκύπτει ως αποτέλεσμα τριών βασικών παραμέτρων: χαμηλό εισόδημα, υψηλή δαπάνη για ενέργεια (ως ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος) και χαμηλή ενεργειακή απόδοση κτηρίων.
Είναι ίσως η πρώτη φορά σε βάθος δεκαετιών που η ενεργειακή φτώχεια επηρεάζει όχι μόνο τα ευάλωτα νοικοκυριά αλλά και τα νοικοκυριά μεσαίου εισοδήματος. Οι ολοένα αυξανόμενες τιμές της ενέργειας, σε συνδυασμό με τις υψηλές πληθωριστικές τάσεις επιφέρουν σοβαρότατο πλήγμα στα νοικοκυριά. Στη χώρα μας, σύμφωνα με στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, η συντριπτική πλειοψηφία του οικιστικού κτηριακού αποθέματος οικοδομήθηκε πριν την καθιέρωση απαιτήσεων ελάχιστης ενεργειακής απόδοσης, ενώ ⅓ των κατοικιών περίπου δεν έχουν καμία μορφής θερμομόνωση. Αυτό σημαίνει αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες για θέρμανση ή ψύξη με το συνεπακόλουθο πολύ αυξημένο κόστος.
Είναι λοιπόν επιτακτική η ανάγκη, η επόμενη Κυβέρνηση της χώρας μας να προχωρήσει σε άμεσα, στοχευμένα και αποδοτικά μέτρα που θα ανακουφίσουν τα νοικοκυριά από τους αυξημένους λογαριασμούς αλλά και που θα πλησιάζουν τους πράσινους στόχους που έθεσε η ΕΕ. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης έχει συγκεκριμένο πλάνο, ένα εμπροσθοβαρές σχέδιο άμεσης πράσινης μετάβασης για τα νοικοκυριά και μικρές/μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Συγκεκριμένα, προτείνει την ουσιαστική ενίσχυση όλων των υφιστάμενων σχεδίων για:
>Εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων.
>Εγκατάσταση θερμομόνωσης.
>Αντικατάστασης ενεργοβόρων συσκευών.
>Αγορά ηλεκτροκίνητων και υβριδικών οχημάτων.
Η ενίσχυση των σχεδίων προκύπτει μέσα από την αύξηση των χορηγιών ανά σχέδιο η οποία θα αυξάνεται κλιμακωτά ανάλογα με την κοινωνικοοικονομική κατάσταση του αιτητή. Ειδικά για την εγκατάσταση Φωτοβολταϊκού συστήματος η χορηγία θα καλύπτει το 50% του κόστους για όλα τα νοικοκυριά ενώ στα ευάλωτα νοικοκυριά η χορηγία θα ανέρχεται στο 100%. Σε όλα τα σχέδια διευρύνονται οι δικαιούχοι, με στόχο τη μεγαλύτερη δυνατή κάλυψη των μέτρων. Παραδείγματος χάριν, το προηγούμενο σχέδιο για αντικατάσταση ενεργοβόρων συσκευών απευθυνόταν μόνο σε ευάλωτα νοικοκυριά ενώ το συνολικό ποσό του προγράμματος (€5εκ) εξαντλήθηκε από την αυξημένη ζήτηση. Η εισήγηση είναι το επόμενο σχέδιο να καλύπτει όλα τα νοικοκυριά μεσαίου εισοδήματος με κλιμακωτή διαφοροποίηση ανάλογα με την οικογενειακή και οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού και με σαφώς αυξημένο κονδύλι.
Πέραν όμως της ενίσχυσης των σχεδίων, ακολουθώντας παραδείγματα άλλων ευρωπαϊκών χωρών, διεκδικούμε μειωμένους, μέχρι και μηδενικούς, φορολογικούς συντελεστές για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών. Αντίστοιχο μέτρο έχει εφαρμοστεί στην Ολλανδία, προηγούμενο που η χώρα μας μπορεί να χρησιμοποιήσει για να διεκδικήσει με μεγάλο ποσοστό επιτυχίας ανάλογη μείωση.
Η σύγχρονη πολιτική προσέγγιση του Νίκου Χριστοδουλίδη και σε αυτό το ζήτημα όμως δεν περιορίζεται μόνο στον εκσυγχρονισμό, την απλοποίηση και την ενίσχυση των σχεδίων, αλλά και σε καινοτόμες λύσεις χρηματοδότησης. Αναγνωρίζοντας τη δυσκολία αρκετών νοικοκυριών να καταβάλουν έστω και το προτεινόμενο μειωμένο αρχικό κεφάλαιο, προωθείται η συμμετοχή ESCOs (πάροχοι ενεργειακών υπηρεσιών) μέσω συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Μέσα από αυτή την πρακτική, ουσιαστικά τα νοικοκυριά θα έχουν τη δυνατότητα να προχωρούν στην εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων από τις εταιρείες ESCOs χωρίς καταβολή αρχικού κεφαλαίου. Η αποπληρωμή της εγκατάστασης θα γίνεται σταδιακά προς τους παρόχους δια αποκοπής ποσού από τον λογαριασμό ρεύματος. Αυτό σημαίνει με λίγα λόγια ότι ένα νοικοκυριό μεσαίου εισοδήματος θα μπορεί να εγκαταστήσει φωτοβολταϊκό σύστημα χωρίς αρχικό κεφάλαιο με άμεση εξοικονόμηση στην κατανάλωση ρεύματος. Ενώ η αντίστοιχη εξοικονόμηση θα αντιστοιχεί για παράδειγμα σε 40% μείωση του λογαριασμού ρεύματος, ο καταναλωτής θα έχει μείωση της τάξης 20%, ενώ το υπόλοιπο ποσό θα καταβάλλεται στον πάροχο μέχρι να αποπληρωθεί πλήρως το αρχικό κεφάλαιο.
Τα προγράμματα θα ενισχυθούν άμεσα, ως μια από τις πρώτες ενέργειες για αντιμετώπιση της ακρίβειας, από τη διακυβέρνηση Νίκου Χριστοδουλίδη. Η Κυπριακή Δημοκρατία από το σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ για την περίοδο 2023-2030 θα έχει πρόσθετα σημαντικά έσοδα ενώ το Ταμείο ΑΠΕ και ΕΞ.Ε που χρηματοδοτείται κατά κύριο λόγο από επιβάρυνση στους λογαριασμούς ΑΗΚ το 2022 θα έχει μερικές δεκάδες εκατομμύρια αποθεματικό. Η μέγιστη απορρόφηση κονδυλίων που θα προκύψουν από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αλλά και η επικείμενη έκδοση Πράσινου Ομολόγου που η χώρα μας θα πρέπει άμεσα να δρομολογήσει αποτελούν σημαντικούς πόρους κονδυλίων προς την επίτευξη του στόχου της πράσινης μετάβασης.
Ο Νίκος Χριστοδουλίδης είναι ένας σύγχρονος Ευρωπαίος πολιτικός ηγέτης, ιεραρχεί προτεραιότητες και θέτει στόχους άμεσους και υλοποιήσιμους με έντονο κοινωνικό πρόσημο που εντάσσονται σε μια ευρύτερη στρατηγική. Στρατηγική που θα οδηγήσει την χώρα μας σε μια νέα πολιτική εποχή. Η Κύπρος μπορεί να αποτελέσει ξανά παγκόσμιο πρότυπο, αντίστοιχα με την παγκόσμια πρωτιά που ακόμα κατέχει, κάθε οικία και ηλιακός θερμοσίφωνας. Οι καιρικές συνθήκες αλλά και το μέγεθος της χώρας μας επιτρέπουν αυτή την φιλοδοξία. Προϋπόθεση είναι η πολιτική βούληση, το όραμα, η ορθή αντίληψη των δεδομένων και ο στρατηγικός σχεδιασμός. Χαρακτηριστικά που ο Νίκος Χριστοδουλίδης διαθέτει και που ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας θα επιστρατεύσει στο έπακρο για την ευημερία όλων των πολιτών.
*Του Κωνσταντίνου Λετυμπιώτη – Αρχιτέκτονας Μηχανικός- Μέλος του επιτελείου του ανεξάρτητου υποψηφίου για την Προεδρία της Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη
