Τι είναι το ανεύρυσμα εγκεφάλου ;
Το ανεύρυσμα είναι μία παθολογική διόγκωση σ’ ένα σημείο του τοιχώματος ενός αγγείου στον εγκέφαλο. Το τοίχωμα στο σημείο αυτό «χαλαρώνει» και επιτρέπει να σχηματιστεί αυτή η διόγκωση, που μοιάζει με μιά ρόγα από σταφύλι.Η ρήξη ενός ανευρύσματος προκαλεί έξοδο αίματος στη βάση του εγκεφάλου. Αυτό αποτελεί έναν επικίνδυνο τύπο εγκεφαλικής αιμορραγίας που ονομάζεται υπαραχνοειδής αιμορραγία. Η βάση του εγκεφάλου, ανατομικά εντοπίζεται κάτω από το επίπεδο των ματιών.
Ένα ανεύρυσμα συνήθως είναι ασυμπτωματικό και αποτελεί τυχαίο εύρημα σε μια απεικονιστική εξέταση. Μόνο αν μεγαλώσει αρκετά ή ραγεί δίνει συμπτώματα
Πως ανακαλύπτεται ένα ανεύρυσμα εγκεφάλου;
Υπάρχουν 2 πιθανότητες:
1. ανακάλυψη ενός ανευρύσματος, σε επείγοντα απεικονιστικό έλεγχο που έγινε με αφορμή ένα επεισόδιο υπαραχνοειδούς αιμορραγίας.
2. ανακάλυψη ενός ανευρύσματος ως τυχαίο εύρημα, σε απεικονιστικό έλεγχο που έγινε για άλλο λόγο, π.χ. για διερεύνηση πονοκεφάλων.
Αριστερά ένα φυσιολογικό εγκεφαλικό αγγείο, δεξιά απεικόνιση ενός ανευρύσματος εγκεφάλου (σαν ένα μπαλάκι)
Ποια είναι η εξέταση που θέτει τη διάγνωση ενός ανευρύσματος εγκεφάλου;
Η πιο ειδική εξέταση είναι η ψηφιακή αγγειογραφία (DSA = Digital Substraction Angiography). H εξέταση αυτή γίνεται με τρόπο που μοιάζει με τη στεφανιαιογραφία: εισάγεται ένας λεπτός καθετήρας στην κυκλοφορία του αίματος, από μία μεγάλη αρτηρία του ποδιού και προωθείται μέχρι τη βάση του εγκεφάλου, όπου εγχέεται σκιαγραφική ουσία και απεικονίζονται τα αγγεία του εγκεφάλου. Η εξέταση αυτή έχει κάποιους (σπάνιους) κινδύνους ως επεμβατική ιατρική πράξη και γίνεται μόνο όταν υπάρχει έντονη υποψία ανευρύσματος εγκεφάλου.
Υπάρχουν άλλες μη επεμβατικές εξετάσεις για να βρεθεί ένα ανεύρυσμα εγκεφάλου;
Υπάρχει η αξονική αγγειογραφία (CTA) και η μαγνητική αγγειογραφία (MRA). Είναι εξετάσεις με λιγότερους κινδύνους, αλλά όχι τόσο ακριβείς όσο η ψηφιακή αγγειογραφία. Οι εξετάσεις αυτές γίνονται όταν ο βαθμός υποψίας για ένα ανεύρυσμα είναι μικρός, καθώς και σαν εξετάσεις προσυμπτωματικού ελέγχου σε συγγενείς (πρώτου βαθμού) ασθενών, που αποδεδειγμένα έχουν ένα ανεύρυσμα εγκεφάλου.
Αγγειογραφία ενός ανευρύσματος εγκεφάλου
Ποια είναι η φυσική πορεία ενός ανευρύσματος εγκεφάλου;
Φυσική πορεία ονομάζουμε την εξέλιξη στο χρόνο μίας πάθησης, χωρίς να υπάρχει κάποια ιατρική ή άλλη θεραπευτική παρέμβαση. Δηλ. η φυσική πορεία είναι με απλά λόγια, το «τι θα γίνει αν το αφήσω και δεν κάνω τίποτα».
Εν προκειμένω, ένα ανεύρυσμα μπορεί:
• να μεγαλώνει σε μέγεθος μέχρι κάποια στιγμή να ραγεί και να προκληθεί υπαραχνοειδής αιμορραγία. Αυτό είναι το πιο πιθανό σενάριο
• να μεγαλώνει σε μέγεθος και ν’ αρχίσει να προκαλεί συμπτώματα χωρίς να έχει ραγεί, πχ πονοκεφάλους, διπλωπία κ.ο.κ.
• να παραμείνει σταθερό σε μέγεθος με την πάροδο των ετών, χωρίς να προκαλέσει κάποιο σύμπτωμα. Το σενάριο αυτό είναι σχετικά σπάνιο.
Ποια είναι η αντιμετώπιση των ανευρυσμάτων εγκεφάλου;
Αυτό θα εξαρτηθεί από το αν η διάγνωση έγινε λόγω αιμορραγίας ή τυχαία (τυχαίο εύρημα σε μια διαγνωστική εξέταση:
1) αν έγινε λόγω αιμορραγίας, χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση (μέσα στις επόμενες ώρες ή μέρες) είτε με εμβολισμό, είτε με νευροχειρουργική επέμβαση
2) αν έγινε τυχαία, δηλ αν το ανεύρυσμα δεν έχει ραγεί (σπάσει) και το ανεύρυσμα είναι μικρό σε μέγεθος (συνήθως κάτω από 4-7 χιλιοστά) αποφασίζεται η παρακολούθηση
3) αν έγινε τυχαία και το ανεύρυσμα είναι μέσου ή μεγάλου μεγέθους (συνήθως πάνω από 4-7 χιλιοστά) αποφασίζεται ο εμβολισμός ή η νευροχειρουργική επέμβαση, όχι σε επείγουσα αλλά σε προγραμματισμένη βάση.
Κ. Κωσταβάρας, Νευροχειρουργός ΙΑΤΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΝΩΝ
