Με στόχο την προστασία και τη διαχείριση των δικτύων Natura 2000, για τα οποία η Κομισιόν προειδοποίησε αρκετές φορές την Κύπρο για ανεπαρκή καθορισμό χερσαίων και θαλάσσιων περιοχών, η κυβέρνηση προχωρά στην έκδοση τριών νέων διαταγμάτων.
Τα τρία νέα διατάγματα αφορούν την προστασία βιοτόπων στην επαρχία Πάφου. Πρόκειται για την Ειδική Ζώνη Διατήρησης (ΕΖΔ) στις περιοχές «Κοίλη-Μαυροκόλυμπος-CY4000008», «Περιοχή Δρύμου-CY4000014» και «Περιοχή Κρήτου-Μαρόττου-CY4000015».
Με βάση τη γραπτή γνωμοδότηση της Επιστημονικής Επιτροπής, μετά τη δημοσίευσή των εν λόγω περιοχών στις 19/4/2022, παρέχεται η δυνατότητα σε κάθε ενδιαφερόμενο να υποβάλει στο διευθυντή του Τμήματος Περιβάλλοντος, εντός 30 ημερών, τυχόν απόψεις, παρατηρήσεις ή ενστάσεις.
Ο γενικός στόχος της οδηγίας
Όπως επισημαίνεται ο γενικός στόχος της οδηγίας για τους Οικοτόπους 92/43/ΕΟΚ και κατά συνέπεια και της εθνικής νομοθεσίας είναι η διατήρηση ή /και αποκατάσταση της ικανοποιητικής κατάστασης διατήρησης των οικοτόπων και των ειδών κοινοτικού ενδιαφέροντος. Οι οικότοποι και τα είδη όπως αυτά αναφέρονται στα Παραρτήματα της Οδηγίας προστατεύονται με τον καθορισμό των ειδικών ζωνών διατήρησης (ΕΖΔ) όπως αυτές καθορίζονται στους καταλόγους που συνθέτουν το οικολογικό δίκτυο Natura 2000 για να παρέχεται προστασία στους πιο ευάλωτους από αυτούς.
Τόσο οι πρόνοιες της Ευρωπαϊκής όσο και της εθνικής νομοθεσίας επιβάλλουν συλλογική υποχρέωση στο Κράτος Μέλος (ΚΜ- Κύπρος) για διατήρηση των οικοτόπων και των ειδών και των ενδιαιτημάτων τους στο δίκτυο Natura 2000 σε ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης.
Οι στόχοι διατήρησης αφορούν τον καθορισμό ευνοϊκών συνθηκών, σύμφωνα με τις οικολογικές απαιτήσεις για συγκεκριμένους οικοτόπους και είδη στον εκάστοτε τόπο. Η διατήρηση οικοτόπων και ειδών εντός των περιοχών του Δικτύου Natura 2000 σε ικανοποιητική κατάσταση θα συμβάλει στη συνολική διατήρηση σε εθνικό επίπεδο.
Η οικολογική αξία των τριών περιοχών
Συγκεκριμένα η ΕΖΔ «Περιοχή Κρήτου-Μαρόττου-CY4000015» υπάγεται διοικητικά στην επαρχία Πάφου και στα όρια της κοινότητας Κρήτου Μαρόττου. Περιλαμβάνει μικρό ρυάκι, από το χωριό Κρήτου-Μαρόττου προς το χωριό Κανναβιού, το οποίο αποτελεί κλάδο του ποταμού της Έζουσας. Η οικολογική αξία της ΕΖΔ έγκειται στο ποτάμιο και παραποτάμιο οικοσύστημα, στους φυσικούς τύπους οικοτόπων, στις μικρές γεωργικές εκτάσεις, καθώς και στα είδη και τα ενδιαιτήματά τους. Αντικείμενα Προστασίας της ΕΖΔ είναι οι Τύποι οικοτόπων 5420 – Φρύγανα της Ανατολικής Μεσογείου (Cisto-Micromerietea) και 93A0 – «Δασικές συστάδες της Quercus infectoria».
Η ΕΖΔ «Περιοχή Δρύμου-CY4000014» υπάγεται διοικητικά στην Επαρχία Πάφου και στα όρια της Κοινότητας Δρύμου. Περιλαμβάνει μια μικρή χαράδρα (μικρό ρυάκι από το χωριό Δρύμου προς το χωριό Γιόλου), το οποίο αποτελεί έναν από τους νότιους κλάδους (ρυάκι) του ποταμού της Χρυσοχού, ο οποίος έχει περιοδική ροή κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Η οικολογική αξία της ΕΖΔ έγκειται στο ποτάμιο και παραποτάμιο οικοσύστημα, στους φυσικούς τύπους οικοτόπων, στις μικρές γεωργικές εκτάσεις, καθώς και στα είδη και τα ενδιαιτήματά τους. Οι φυσικοί τύποι οικοτόπων που υφίστανται στην ΕΖΔ, είναι: 5420 – «Φρύγανα της Ανατολικής Μεσογείου (Cisto-Micromerietea)», 92A0 – «Παρόχθια δάση με Salix alba», 92D0 – «Νότιες παρόχθιες στοές και λόχμες (Nerio – Tamaricetea, 93A0 – «Δασικές συστάδες της Quercus infectoria».
Η ΕΖΔ «Κοίλη-Μαυροκόλυμπος-CY4000008» υπάγεται διοικητικά στην Επαρχία Πάφου. Η περιοχή αποτελείται από δύο μέρη. Το μεγαλύτερο μέρος βρίσκεται εντός των ορίων της Κοινότητας Κοίλης και περιλαμβάνει τον ποταμό Μαυροκόλυμπο και, το μικρότερο μέρος, το οποίο εμπίπτει στις Κοινότητες Στρουμπί και Τσάδα και στον Δήμο Πέγειας. Το δεύτερο μέρος της περιοχής, εμπίπτει διοικητικά στην Κοινότητα Τάλας, εντός γης του Μοναστηριού του Αγίου Νεοφύτου.
Η οικολογική αξία της ΕΖΔ έγκειται στο ποτάμιο και παραποτάμιο οικοσύστημα, στους τύπους φυσικών οικοτόπων και στα είδη άγριας ζωής (χλωρίδα και πανίδα) και τα ενδιαιτήματά τους, καθώς και στις μικρές γεωργικές εκτάσεις (περιλαμβανομένων βοσκοτόπων). Οι τύποι οικοτόπων που απαντούν στην ΕΖΔ είναι: 5330 – «Θερμο-Μεσογειακοί και προ-στεππικοί θαμνώνες με Genista fasselata», 5420 – «Φρύγανα της Ανατολικής Μεσογείου (Cisto-Micromerietea)», 6220* – «Ξηροφυτικοί λειμώνες της Μεσογείου με αγρωστώδη και μονοετή (Thero-Brachypodietea)», 6420 – «Μεσογειακοί λειμώνες με υψηλά χόρτα και βούρλα (Molinio-Holoschoenion)», 8210 – «Χασμοφυτική βλάστηση ασβεστολιθικών βράχων», 9290 – «Δάση κυπαρίσσου», 92C0 – «Παρόχθια δάση ανατολικής πλατάνου (Platanion orientalis)», 92D0 – «Παραποτάμιοι θαμνώνες (Nerio-Tamaricetea)», 9320 – «Αείφυλλοι-σκληρόφυλλοι θαμνώνες (Ceratonio-Rhamnion)», 93A0 – «Δασικές συστάδες της Quercus infectoria», 6199 – Euplagia quadripunctaria, 4002 – Rousettus aegyptiacus, 2296 – Scilla morrisii.
Δραστηριότητες μόνο με άδεια
Οι πιο κάτω δραστηριότητες δύναται να πραγματοποιηθούν μόνο εάν ληφθεί η συγκατάθεση της Περιβαλλοντικής Αρχής, μετά από γραπτή αίτηση προς τις αρμόδιες αρχές για την εκτέλεση της δραστηριότητας:
(α) Η δημιουργία αναβαθμίδων, η εκχέρσωση, αναδιάρθρωση και ισοπέδωση γεωργικών γαιών και εγκαταλελειμμένων γεωργικών γαιών, καθώς και μόνιμων ευαίσθητων βοσκότοπων (φυσικοί τύποι οικοτόπων όπως έχουν καθοριστεί ως μόνιμοι ευαίσθητοι βοσκότοποι).
(β) Η αλλαγή χρήσης γης στις πιο κάτω περιπτώσεις:
1. Από γεωργική σε άλλη χρήση (εξαιρούνται τα σχέδια ή και έργα τα οποία υπόκεινται στη διαδικασία του άρθρου 16 των περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και της Άγριας Ζωής Νόμων του 2003 έως 2015).
2. Την εγκατάσταση καλλιεργειών όπου δυνατό να απαιτείται εντατική χρήση λιπασμάτων-φυτοφαρμάκων.
(γ) Η έρευνα που διεξάγεται για ιδιωτικούς σκοπούς.
(δ) Η χρήση γενετικού υλικού για ιδιωτικούς σκοπούς.
(ε) Δραστηριότητες για εκτέλεση νέων ή και βελτίωση υφιστάμενων έργων ελαφράς υποδομής, όπως περιφράξεις, ενημερωτικές πινακίδες, επιστημονικός εξοπλισμός, ξύλινα παγκάκια, ξύλινα στέγαστρα, παρατηρητήρια, σήμανση περιοχών και μονοπατιών. Εξαιρούνται τα έργα που γίνονται από τις αρμόδιες αρχές διαχείρισης της ΕΖΔ.
Πράξεις που προτείνεται να ρυθμιστούν
Στις Ειδικές Ζώνες Διατήρησης «Περιοχή Κρήτου – Μαρόττου», «Δρύμου», και «Κοίλη – Μαυροκόλυμπος», γίνεται εισήγηση όπως αποφευχθούν ή και περιοριστούν ή και ρυθμιστούν οι πιο κάτω πράξεις, δραστηριότητες ή λειτουργίες, οι οποίες υποβαθμίζουν τους φυσικούς οικοτόπους και τους οικοτόπους των ειδών, σε σχέση με τους στόχους διατήρησής τους.
● Αλλαγή χρήσης γης.
● Καθαρισμός άγριας βλάστησης, κυρίως από το ρυάκι καθώς και από τα όρια των αγροτεμαχίων.
● Εκτροπή ή και άντληση ή και απόληψη νερού από το ρυάκι και υδρομορφολογική αλλοίωσή του.
● Χρήση φυτοφαρμάκων και ζιζανιοκτόνων, καθώς και σκευασμάτων για τα κουνούπια (εξαιρουμένων των βιολογικών σκευασμάτων) σε κοντινή απόσταση ή και μέσα στο ρυάκι.
● Η αποκομιδή, συλλογή, κοπή, εκρίζωση ή καταστροφή ειδών χλωρίδας κοινοτικού ενδιαφέροντος τα οποία περιλαμβάνονται στο Παράρτημα ΙΙΙ του Νόμου ή και που συνθέτουν τους οικότοπους που απαντώνται στην ΕΖΔ.
● Εργασίες στο ρυάκι (επεμβάσεις ή και κατασκευές επί της κοίτης του ρυακιού ή εντός του) οι οποίες δύναται να αλλοιώσουν/υποβαθμίσουν την υδρομορφολογία του, να κατακερματίσουν τους οικότοπους και τα ενδιαιτήματα των ειδών και να προκαλέσουν οχληρία στα είδη άγριας ζωής, καθώς και να προκαλέσουν απώλεια οικοτόπων.
● Η εισαγωγή ξένων ειδών (φυτά και ζώα), ή/και η απελευθέρωση μη ιθαγενών ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας εντός της ΕΖΔ.
● Η διάνοιξη ή κατασκευή ή δημιουργία δρόμων ή και μονοπατιών, κυρίως παρά ή πάνω από την κοίτη του ποταμού.
● Η απόρριψη στερεών ή και υγρών αποβλήτων ή και η εναπόθεση σκουπιδιών και η καθ’ οιονδήποτε τρόπο ρύπανση της ΕΖΔ, ιδιαίτερα εντός της κοίτης του ρυακιού.
● Η καταστροφή ή και βλάβη ή και διατάραξη ή και υποβάθμιση των οικοτόπων που καταγράφονται στο Τυποποιημένο Έντυπο Δεδομένων της ΕΖΔ, όπως αυτό εκάστοτε τροποποιείται.
● Το άναμμα φωτιάς και πρόκληση πυρκαγιάς με οποιονδήποτε τρόπο. Εξαιρούνται οι επιτρεπόμενες περίοδοι για γεωργικούς σκοπούς.
● Η απόληψη οποιουδήποτε υλικού ή και λατόμευση εντός της ΕΖΔ και ιδιαίτερα από την κοίτη του ρυακιού.
(Stockwatch)
