Έχει ειπωθεί χιλιάδες φορές ότι το πρώτο και πιο σημαντικό βήμα σε μια ενεργειακή πολιτική είναι η λήψη μέτρων που θα μειώσουν τη ζήτηση ενέργειας.
Αν αντί να το βλέπουμε από πλευράς ζήτησης ενέργειας, αν κοιτάξει κάποιος ποιοι τομείς είναι υπεύθυνοι στην Κύπρο για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου θα βρείτε πρώτα α) τα πολλά αυτοκίνητα (λόγω έλλειψης μέσων μαζικών μεταφορών, ποδήλατα και περπάτημα), β) η κατανάλωση ενέργειας στα κτήρια, γ) η παραγωγή ηλεκτρισμού από την ΑΗΚ και γ) σε μικρότερο βαθμό η βιομηχανία και η γεωργία /κτηνοτροφία.
Οι απώλειες ενέργειας σε ένα κτήριο είναι το πρώτο πράγμα που πρέπει να εξεταστεί. Δεν είναι λογικό για παράδειγμα να ξοδεύει κάποιος λεφτά να ζεστάνει ένα δωμάτιο όπου το παράθυρο δεν κλείνει καλά ή τα τζάμια του είναι πολύ λεπτά.
Γι αυτό, προτού αρχίσει κάποιος να ψάχνει τι αλλαγές να κάνει στη θέρμανση του, θα πρέπει να βεβαιωθεί ότι το κτήριο δεν έχει απώλειες ενέργειας, γι αυτό και η ΕΕ δίνει μεγάλη σημασία στις ενεργειακές ανακαινίσεις και την εξοικονόμηση.
Από το 2014 είχαμε π.χ. υποχρέωση να αναβαθμίζουμε το 3% των δημοσίων κτηρίων (μεταξύ αυτών και των σχολικών κτηρίων) και να εφαρμόζονται πολιτικές για συνεχή μείωση της ζήτησης ενέργειας (Νόμος 31/2009). Επιπλέον, με βάση το νόμο 142/2006, από το 2020 όλα τα νέα κτήρια έπρεπε να είναι κτήρια με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας.
Και τώρα η πίεση στη μείωση κατανάλωσης ενέργειας από τα κτήρια συνεχίζεται. Πιο κάτω οι αλλαγές που συζητούν τώρα στην ΕΕ με τα χρονοδιαγράμματα που μπορεί να αλλάξουν μέχρι την ψήφιση:
· 2026 – όλα τα νέα δημόσια κτήρια θα είναι Μηδενικών Εκπομπών
· 2027 – Όλα τα δημόσια και τα μη οικιστικά κτήρια πρέπει να γίνουν τουλάχιστον ενεργειακής κατηγορίας Ε και κατηγορίας Δ μέχρι το 2030
· 2028 – Όσες οικιστικές μονάδες κάνουν μεγάλης έκτασης ανακαίνιση και όλα τα νέα κτήρια πρέπει να έχουν φωτοβολταϊκά
· 2028 – Όλα τα νέα κτήρια πρέπει να είναι Μηδενικών Εκπομπών
· 2030 – Όλα τα οικιστικά κτήρια πρέπει να γίνουν τουλάχιστον ενεργειακής κατηγορίας Ε και κατηγορίας Δ μέχρι το 2033
· 2035 – απαγορεύονται οι θερμάνσεις βασισμένες σε πετρέλαιο ή γκάζι – Πολλές ευρωπαϊκές χώρες προγραμματίζουν να προχωρήσουν με την απαγόρευση αυτή πιο σύντομα, ιδιαίτερα για νέα κτήρια.
Description automatically generated with low confidenceΑυτή την εποχή στις χώρες της ΕΕ υπάρχει μια απίστευτη ζήτηση συστημάτων θέρμανσης βασισμένα στις αντλίες θερμότητας (Heat Pumps) με αποτέλεσμα να υπάρχουν σχεδόν 500000 κενές θέσεις για ειδικευμένους εγκαταστάτες σε όλη την ΕΕ.
Το πλεονέκτημα των heat pumps είναι ότι είναι εξαιρετικά αποδοτικές (παίρνεις ~3 φορές πιο πολλή ενέργεια στο σπίτι από ότι καταναλώνεις σε ηλεκτρισμό) και ότι με ένα σύστημα ΑΠΕ στο κτήριο – φωτοβολταϊκά ή/και οικιακή ανεμογεννήτρια λειτουργεί και το σπίτι και η θέρμανση και το ζεστό νερό του σπιτιού χωρίς κανένα άλλο έξοδο. Τέτοιες εγκαταστάσεις γίνονται πολλές πλέον και στην Κύπρο.
Ένα τεράστιο όφελος των ανακαινίσεων είναι και το ότι δημιουργούνται πολλές θέσεις εργασίας ανάμεσα σε χαμηλών εισοδημάτων επαγγέλματα, όπως υδραυλικούς, οικοδόμους, εφαρμοστές αλουμίνιων και νέους ενεργειακούς επιστήμονες.
Η πολύχρονη αδιαφορία όμως, μας έχει αφήσει τόσο πολύ πίσω, που τώρα οι αναβαθμίσεις κτηρίων που πρέπει να γίνουν είναι τόσες πολλές που δεν πρόκειται να πετύχουμε το στόχο μας.
Τώρα η προσοχή της ΕΕ έχει στραφεί στην ενέργεια που καταναλώνουν στη γεωργία και κτηνοτροφία.
Χαράλαμπος Θεοπέμπτου
Πρόεδρος κοινοβουλευτικής Επιτροπής Περιβάλλοντος
Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών
