Επιδημιολογία του καρκίνου
Ο καρκίνος αποτελεί ένα από τα ποιο σημαντικά αίτια θανάτου στην Ευρώπη του οποίου η εμφάνιση αυξάνεται με την αύξηση της ηλικίας. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνεςτου 2008, 50% των θανάτων κατά την μέση ηλικία οφείλεται στον καρκίνο.
Μέχρι το 2020 έχει εκτιμηθεί πως θα η συχνότητα εμφάνισης καρκίνου θα διπλασιαστεί και πως ένας στους τρείς ανθρώπους θα διεγνωσθή με την νόσο του καρκίνου. Όσον αφορά τον Ελληνικό πληθυσμό σύμφωνα με έρευνες που διεξύχθην το 2002, 23% των συνολικών θανάτων οφείλονταν στην εμφάνιση καρκίνου, 90% των οποίων παρουσιάστηκαν σε ηλικίες από 50 ετών και άνω.
Διατροφικά προβλήματα καρκινοπαθών
Η διατροφή παίζει πολύ σημαντικό ρόλο σε ασθενής με καρκίνο. Οι διατροφικές ανάγκες σε ενέργεια και πρωτείνες είναι ιδιαίτερα αυξημένες στους καρκινοπαθείς. Στόχος είναι να καλυφθούν οι διατροφικές ανάγκες του ατόμου και να αποφευχθεί η απώλεια ή η αύξηση του βάρους λόγω της θεραπείας. Παρενέργειες που μπορεί να προκληθούν από την θεραπεία και να οδηγήσουν σε διατροφικά προβλήματα περιλαμβάνουν: αλλαγές στην όρεξη (αύξηση ή μείωση), διάρροια, δυσκοιλιότητα,ναυτία,ερεθισμός και φλεγμονή του στόματος, της γλώσσας και του λαιμού.
Πως μπορούν λοιπόν να αντιμετωπιστούν τα περαιτέρω διατροφικά προβλήματα;
1. Απώλεια όρεξης/βάρους: Η μειωμένη όρεξη η οποία μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια βάρους είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο που παρατηρείται σε καρκινοπαθείς. Η διατροφική παρέμβαση κρίνεται απαραίτητη διότι σημαντική απώλεια βάρους μπορεί να οδηγήσει σε υποθρεψία και εξασθένιση του οργανισμού. Πρασπαθήστε να καταναλώνετε μικρά και συχνά γεύματα καθ΄όλη την διάρκεια της ημέρας.Ακολουθήστε την όρεξη σας και επιλέξτε τρόφιμα που σας ικανοποιούν. Εφόσον παρατηρήσετε ότι έχετε αυξημένη όρεξη μία συγκεκριμένη ώρα στην ημέρα φροντίστε να καταναλώσετε αυξημένη ποσότητα τροφής. Χρησιμοποιήστε ακόρεστα λιπαρά (πχ ελαιόλαδο, ξηρούς καρπούς, ταχίνι, φυστικοβούτυρο ) σε αυξημένη ποσότητα με τα γεύματα σας.Προσπαθήστε να μην καταναλώνετε υγρά κατα την διάρκεια του γεύματος καθώς αυξάνουν το κορεσμό.
2. Αύξηση βάρους: Η αύξηση βάρους μπορεί να προκληθεί λόγω της χρήση διαφόρων φαρμακων που ανοίγουν την όρεξη, λόγω κατακράτησης υγρών ή λόγω ψυχολογικών παραγόντων όπως το στρες και η κατάθλιψη.Αυξήστε την κατανάλωση σε φυτικές ίνες χρησιμοποιόντας στην διατροφή σας φρούτα, λαχανικά, όσπρια και ολικής αλέσεως δημητριακά. Προσπαθήστε να τρώτε όταν πεινάτε και ζητήστε την βοήθεια ψυχολόγου για να μπορέσετε να διαχειριστέιτε το στρες ή την ενδεχόμενη κατάθλιψη.
3. Διάρροια: Η διαρροια είναι ένα συχνό φαινόμενο που μπορεί οφείλεται στην χημειοθεραπεία-ακτινοθεραπεία, σε λοιμώξεις ή λόγω ψυχολογικών παραγόντων (όπως η αύξηση του στρες).Φροντίστε να καταναλώνετε τουλάχιστόν οκτώ ποτήρια υγρών την ημέρα για να αποφευχθεί η αφυδάτωση.Επιλέξτε μεταξύ νερού, χυμών φρούτων ή λαχανικών ή ζωμών καθώς ροφήματα όπως τσάι ή καφές περιέχουν καφείνη/τείνη που δρούν διουρητικά και επιδεινόνουν την πρόκληση αφυδάτωσης.Τέλος αποφύγετε την κατανάλωση σε τροφές με αυξημένες φυτικές ίνες όπως ωμά λαχανικά και φρούτα, ξηροί καρποί και πολύσπορα δημητριακά.
4. Δυσκοιλιότητα: Η χαμηλή πρόσληψη υγρών καθώς και η χρήση ορισμένων φαρμάκων μπορεί να οδηγήσουν στην πρόκληση δυσκοιλιότητας. Καταναλώστε άφθονη ποσότητα νερού (τουλάχιστον 8 ποτήρια ημερησίως) καθώς και προιόντα με αυξημένες φυτικές ίνες όπως φρούτα, λαχανικά, πολύσπορα δημητριακά, αποξηραμένα φρούτα (δαμάσκηνα, σύκα).
5. Ναυτία: Συμπτώματα ναυτίας μπορούν να καταπολέμηστούν με την χρήση μικρών και συχνών γευμάτων (έξι ή περισσότερα την ημέρα).Μην καταναλώνετε υγρά μαζί με τα γεύματα καθώς μπορει να επιδεινόσουν την κατάσταση.Τροφές που μπορούν να βοηθήσουν στην καταπολέμηση της ναυτίας είναι: η πεπερόριζα (τζίντζερ), τα κρακεράκια/κρίτσινια, το γιαούρτι, κομπόστα φρούτων και η χρήση υγρών όπως νερού, ζωμού κρανμπερι και αναψυκτκών χωρίς ανθρακικό.
6. Ερεθισμένο στόμα, γλώσσα και λαιμός: Σε περιπτώσεις ερεθισμένου στόματος, γλώσσας ή λαιμού είναι πολύ σημαντικό να μαγειρεύετε τις τροφές μεχρί να μακαλώσουν καλά. Πολτοποιήστε τις τροφές και προτιμήστε την χρήση σούπας και βραστών λαχανικών. Αποφύγετε κάθε μορφή αλκοόλ και το κάπνισμα καθώς μπορεί να ερεθίσει το βλεογγόνο του στόματος. Αποφύγετε πικάντικές και αλμυρές τροφές, σκληρές ή ξηρές τροφές με τραχιά υφή, καυτερά μπαχαρικά και όξινα φρούτα όπως το πορτοκάλι, λεμόνι/λαίμ και το γκρειπφρουτ.
(ΠΗΓΗ: DiET – MET)
Henrike E. K.K. et al (2008). Recent trends of cancer in Europe: A combined approach of incidence, survival and mortality for 17 cancer sites since the
1990s. European Journal of Cancer, 1345-1389.
Eaton, L., 2003. World cancer rates set to double by 2020. British
Medical Journal 326, 728.
Efstathiou N. et al (2007). Healthcare providers’ priorities for cancer care:
A Delphi study in Greece. European Journal of Oncology Nursing, 11, 141–150.
