Επαναρχίζει στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών η συζήτηση των νομοσχεδίων για τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Πριν το τέλος του τρέχοντος έτους, τα σχετικά νομοσχέδια αναμένεται να οδηγηθούν στην ολομέλεια της Βουλής για ψήφιση.
Από τον Ιανουάριο του 2021, όταν η αρμόδια επιτροπή της Βουλής διαφοροποίησε την πρόταση της Κυβέρνησης και κατέληξε στη σύσταση είκοσι (20) δήμων, ο Υπουργός Εσωτερικών δεν έχει σταματήσει να δηλώνει ότι ο προτεινόμενος Δήμος Ανατολικής Πάφου δεν είναι βιώσιμος, επιμένοντας στον σχεδιασμό του για μετατροπή της Γεροσκήπου σ’ ένα μικρό διαμέρισμα της Πάφου. Στην προσπάθειά του δε να πείσει τα πολιτικά κόμματα, αλλά και να επηρεάσει την κοινή γνώμη, παραθέτει (αποσπασματικά) αριθμητικά στοιχεία που περιλαμβάνονται στην τεχνοοικονομική μελέτη του υπουργείου του, τα οποία, όμως, έχουν αποδειχθεί λανθασμένα και ελλιπή! Πέραν του ότι τα δεδομένα αυτά αξιοποιούνται κατά το δοκούν, είναι εμφανής η προσπάθεια που καταβάλλεται για υποβάθμιση των πλεονεκτημάτων του Δήμου Γεροσκήπου, αλλά και για υπερτονισμό πορισμάτων που θεωρούνται αρνητικά, με προφανή σκοπιμότητα να «ενταφιαστεί» η προοπτική δημιουργίας Δήμου στην ανατολική Πάφο. Για να αντιληφθούμε πόσο προβληματικά είναι τα συμπεράσματα της μελέτης πάνω στην οποία βασίστηκε το ΥΠ.ΕΣ., ας σημειωθεί ενδεικτικά ότι λαμβάνονται υπόψη οικονομικά στοιχεία ενός έτους, του 2017, και μάλιστα των προϋπολογισμών και όχι των τελικών λογαριασμών ενός εκάστου Δήμου. Έτσι, σε ό,τι αφορά π.χ. τον Δήμο Γεροσκήπου, ενώ στη μελέτη καταγράφεται ότι το 2017 ο Δήμος είχε πλεόνασμα 319 χιλιάδες ευρώ, το πραγματικό του πλεόνασμα ανήλθε στις 757 χιλιάδες! Για να κατανοήσουμε το μέγεθος των επισφαλών πορισμάτων, αναλύοντας τα οικονομικά στοιχεία ενός μόνο έτους, δίνουμε στη δημοσιότητα ακόμα ένα στοιχείο: το πραγματικό πλεόνασμα του Δήμου Γεροσκήπου για το έτος 2019 ανήλθε στο 1 εκατομμύριο 446 χιλιάδες ευρώ! Και όλα αυτά, ενώ στην αξιολόγηση των διάφορων σεναρίων συνένωσης, ούτε καν αναφέρονται οι δανειακές υποχρεώσεις των Δήμων, τα χρέη τους στα διάφορα ταμεία και οι οφειλές τους σε τρίτους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την αξιοπιστία των συμπερασμάτων.
Τελικά, όμως, η προσεκτική ανάλυση της ίδιας της μελέτης, δε δικαιώνει τη στάση του ΥΠ.ΕΣ. έναντι της Γεροσκήπου. Παρά το γεγονός ότι αποσιωπώνται θετικοί αριθμητικοί δείκτες για τη Γεροσκήπου, η ανάλυση των διαφόρων κριτηρίων και δεικτών αποτίμησης της οικονομικής και διοικητικής βιωσιμότητας, καταδεικνύει την επάρκεια του Δήμου Ανατολικής Πάφου, ραχοκοκαλιά του οποίου θα αποτελεί η Γεροσκήπου.
Θα αναφερθούμε στα κύρια σημεία της που σχετίζονται με τον Δήμο Γεροσκήπου για να καταδειχθεί για μία ακόμη φορά η παραπληροφόρηση που επιχειρείται:
• Είναι 10ος στα έσοδα στο σύνολο των 30 Δήμων.
• Είναι 8ος στο πρωτογενές πλεόνασμα στο σύνολο των Δήμων.
• Το ποσοστό ίδιων εσόδων επί του συνόλου των εσόδων είναι εξαιρετικά ψηλό (79,7%) έναντι 63,6% του μέσου όρου – 5ος στο σύνολο των Δήμων).
• Υπερβαίνει τον μέσο όρο των κατά κεφαλήν εσόδων ανά κάτοικο (€764 έναντι €660 – 6ος στο σύνολο των Δήμων).
• Παρά το γεγονός ότι είναι τουριστικός Δήμος, η μισθολογική του δαπάνη ανέρχεται μόλις στο 34% επί του συνόλου των δαπανών και είναι αρκετά κάτω από τον μέσο όρο (41,3%).
• Οι κατά κεφαλήν δαπάνες του ανά κάτοικο υπερβαίνουν τον μέσο όρο (€722 έναντι €606), όχι επειδή δεν υπάρχουν οι αναγκαίες οικονομίες κλίμακας, αλλά κυρίως γιατί εξυπηρετεί χιλιάδες ξένους επισκέπτες, όντας τουριστικός δήμος, στοιχείο το οποίο δεν καταγράφεται στη μελέτη. Μάλιστα, αν δει κάποιος το συγκεκριμένο γράφημα, διαπιστώνει ότι οι Δήμοι που βρίσκονται πάνω από τον μέσο όρο είναι οι τουριστικοί, προφανώς γιατί οι υπηρεσίες τους απευθύνονται σε πολύ μεγαλύτερο πληθυσμό απ’ αυτόν των μόνιμων κατοίκων. Για να εξάγονταν ασφαλή συμπεράσματα, θα έπρεπε το συγκεκριμένο γράφημα να λάβει υπόψη του τον αριθμό διανυκτερεύσεων κάθε Δήμου.
• Τα επαγγελματικά υποστατικά του ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο παρουσιάζονται κάτω από τον μέσο όρο – έτσι κι αλλιώς, μόνον οι αστικοί δήμοι τον υπερβαίνουν. H μελέτη ενδιαφέρεται μόνο για τον αριθμό των επαγγελματικών υποστατικών και καθόλου για τη συμβολή τους στα έσοδα ενός εκάστου δήμου. Έτσι, δεν αναδεικνύεται το γεγονός ότι η Γεροσκήπου καλύπτει, και με το παραπάνω, τον μικρό αριθμό των επιχειρήσεων με την ανεπτυγμένη τουριστική της βιομηχανία.
Στη μελέτη του ΥΠ.ΕΣ. σημειώνεται ότι, από τη συνένωση Δήμου Πάφου – Δήμου Γεροσκήπου, «η κατά κεφαλήν ετήσια δαπάνη θα ανέρχεται σε 601 ευρώ ποσό σαφώς βελτιωμένο σε σύγκριση με την σημερινή απόδοση της Γεροσκήπου που έχει 722,7 ευρώ δαπάνη ανά κάτοικο» (μείωση της τάξης του 17%). Συνεπώς, δε δικαιώνεται ο ΥΠ.ΕΣ. που ισχυρίζεται ότι το κόστος παροχής υπηρεσιών μειώνεται στο μισό. Σημειώνεται ότι αυτό το συμπέρασμα της μελέτης είναι παραπλανητικό, αφού δε λαμβάνεται υπόψη ο αριθμός των ξένων επισκεπτών που φιλοξενούνται στα όρια κάθε Δήμου.
Αναφέρεται συχνά ότι η ενοποίηση δήμων και η δημιουργία μεγαλύτερων οντοτήτων οδηγεί σε οικονομίες κλίμακας και εξοικονομήσεις. Μια απλή ανάγνωση της μελέτης, όμως, φανερώνει ότι οι μεγάλοι Δήμοι είναι αυτοί που αντιμετωπίζουν τα μεγαλύτερα οικονομικά προβλήματα και έχουν τις χειρότερες αποδόσεις στα γραφήματα της μελέτης! Ας σημειωθεί επίσης ότι έχουν και τα υψηλοτέρα τέλη και φορολογίες, γεγονός που καταδεικνύει ότι οι συνενώσεις από μόνες τους δεν οδηγούν σε βελτίωση των οικονομικών και των υπηρεσιών προς τους πολίτες. Υπάρχουν κι άλλοι ουσιαστικοί παράγοντες που δε λαμβάνονται καθόλου υπόψη.
Το ΥΠ.Ε.Σ. επικαλείται τη μελέτη για να δικαιολογήσει τον σχεδιασμό των συνενώσεων, αλλά το ίδιο το Υπουργικό Συμβούλιο δε φαίνεται να την υιοθέτησε! Η κυβερνητική απόφαση για τις συνενώσεις περιλαμβάνει προτάσεις που δεν εξετάστηκαν από τη μελέτη – συνεπώς, και δεν μπήκαν κάτω από τον έλεγχο των κριτηρίων της, μεταξύ αυτών και εκείνο της βιωσιμότητας. Συγκεκριμένα, δύο (2) δήμοι προτάθηκαν από την Κυβέρνηση, χωρίς να εξετάζονται καθόλου στη μελέτη, ενώ άλλοι οκτώ (8) έχουν διαφοροποιήσεις στη σύνθεσή τους (σημαντικές, σε κάποιες περιπτώσεις). Τελικά, 10 από τους 17 δήμους που προτείνει η Κυβέρνηση δεν έχουν εξεταστεί ως σενάρια από τη μελέτη του ΥΠ.ΕΣ.!
Ο μελετητής πρότεινε τη δημιουργία 13 ή 14 δήμων. Το Υπουργικό αποφάσισε 17, συν 2 εναλλακτικά σενάρια (για Αραδίππου και Αγία Νάπα), δηλ. άφηνε ανοικτό το ενδεχόμενο δημιουργίας ακόμη και 19 δήμων. Όταν η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών κατέληξε στη σύσταση 20 δήμων (μεταξύ αυτών και ο Δήμος Ανατολικής Πάφου), άρχισαν οι κινδυνολογίες από πλευράς ΥΠ.ΕΣ.: «τίθεται σοβαρό θέμα βιωσιμότητας», «η Τ.Α. κινδυνεύει με κατάρρευση», «το κράτος θα κληθεί να πληρώνει ζημιές»! Ελπίζουμε να μην υποχρεωθούμε να αναδείξουμε τους πραγματικά μη βιώσιμους δήμους που περιέχονται στην εισήγησή του ΥΠ.ΕΣ.!
Παρά την ενορχηστρωμένη προσπάθεια να αποδομηθεί η εικόνα του Δήμου Γεροσκήπου, προφανώς λόγω μικροπολιτικών κριτήριων, η δημιουργία Δήμου στην ανατολική περιοχή της Πάφου τηρεί και εξασφαλίζει τους κύριους στόχους της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας, αφού:
• Θα είναι οικονομικά βιώσιμος: το πλεόνασμα του Δήμου Ανατολικής Πάφου θα προσεγγίζει το 1,2 εκατομμύρια ευρώ ετησίως (όσο εκτιμά η μελέτη ότι θα είναι και το πλεόνασμα αν η συνένωση γίνει με τον Δήμο Πάφου!)
• Βελτιώνονται σημαντικά οι οικονομίες κλίμακας της περιοχής για την αποτελεσματική και αποδοτική παροχή ποιοτικών υπηρεσιών προς τους πολίτες.
Γιατί, λοιπόν, εμείς επιμένουμε, φορτικά ίσως, στην ενοποίηση Δήμου Γεροσκήπου, όμορων και γειτονικών κοινοτήτων; Κατ’ αρχήν, ο Δήμος αυτός εγγυάται τη δημοκρατική εκπροσώπηση των πολιτών στο νέο διοικητικό σχήμα και στα όργανα λήψης των αποφάσεων: ο Δήμος Γεροσκήπου δε θα έχει την πλειοψηφία των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου. Αποφεύγεται η χαώδης διαφορά σε επίπεδο συμμετοχής στο Δ.Σ. (όπως συμβαίνει στο σενάριο συνένωσης με τον Δήμο Πάφου). Έτσι, θα υπάρχει η αναγκαία ισορροπία που θα οδηγεί τα συνιστώντα μέρη σε συναινετικές λύσεις και αποφάσεις.
Επιπρόσθετα:
• Ανήκουμε σ’ έναν ενιαίο γεωγραφικό χώρο, με ομοιογενή κοινωνικά χαρακτηριστικά, με χωρικές σχέσεις εξάρτησης και αλληλεπίδρασης, με κοινές αναπτυξιακές ανάγκες και προοπτικές, αλλά και κοινούς ιστορικούς, κοινωνικούς, οικονομικούς, πολιτιστικούς και περιβαλλοντικούς δεσμούς.
• Είμαστε γεωγραφικά και μορφολογικά προσβάσιμοι, αφού είτε συνορεύουμε, είτε βρισκόμαστε σε πολύ κοντινή απόσταση μεταξύ μας και συνδεόμαστε εύκολα με το υφιστάμενο οδικό δίκτυο.
• Διατηρούμε διαχρονικά σχέσεις αγαστής συνεργασίας σε διάφορους τομείς, οπόταν η προσαρμογή στις νέες συνθήκες θα είναι πιο εύκολη. Συναφώς, είμαστε σε θέση να κατανοούμε πλήρως τις ανάγκες των κατοίκων και τις αναπτυξιακές προτεραιότητες της περιοχής.
• Η καλή οικονομική κατάσταση του νέου Δήμου, σε συνδυασμό με την εξαιρετικά χαμηλή μισθολογική του δαπάνη, εγγυώνται τη δυνατότητά του να στηρίξει τη διοικητική του επέκταση και την ανάληψη αυξημένων αρμοδιοτήτων με τις αναγκαίες προσλήψεις.
• Η ομογενοποίηση/ενοποίηση των διαδικασιών για την παροχή των επιχειρησιακών λειτουργιών αναμένεται να υλοποιηθεί ομαλά, καθώς ο αριθμός των δημοτών που θα λαμβάνουν τις υπηρεσίες από τον νέο Δήμο δε θα είναι δραστικά διαφοροποιημένος. Μάλιστα, ο Δήμος Γεροσκήπου, η μεγαλύτερη οντότητα του, διαθέτει και την ανάλογη τεχνογνωσία/εμπειρία (βλ. ένταξη της κοινότητας της Κολώνης στον Δήμο πριν δεκαπέντε περίπου χρόνια).
• Η ενοποίηση των κοινοτήτων με τον γειτονικό τους Δήμο εγγυάται σε μεγαλύτερο βαθμό την εγγύτητα και την αμεσότητα στις παρεχόμενες υπηρεσίες. Επιπρόσθετα, ας ληφθεί υπόψη η επικείμενη λειτουργία Κέντρου Υγείας, σε μια εξαιρετική, για την εξυπηρέτηση των δημοτών του νέου Δήμου, θέση, η ύπαρξη σχολείων Προσχολικής, Δημοτικής και Μέσης Εκπαίδευσης και σύντομα το άνοιγμα Κέντρου Εξυπηρέτησης του Πολίτη (ΚΕΠ).
• Η συνένωση των κοινοτήτων με τον όμορο τους Δήμο θα τις βοηθήσει να εξασφαλίσουν πληθυσμιακή αναζωογόνηση και κοινωνικοπολιτική ισότητα, να αναπτυχθούν ισόρροπα και να κάνουν βήματα προόδου.
• Τα διοικητικά όρια του Δήμου θα καλύπτουν μια περιοχή για την οποία υπάρχει αυξανόμενο επιχειρηματικό/επενδυτικό ενδιαφέρον, αποτελεί προνομιούχα και ελκυστική περιοχή για ιδιοκατοίκηση, ενώ οι προοπτικές ανάπτυξης της είναι τεράστιες λόγω της μεγάλης έκτασης διαθέσιμης γης και του φυσικού της πλούτου. Λόγω ακριβώς αυτής της δυναμικής, αναμένεται, φυσιολογικά, και δημογραφική έκρηξη στην προτεινόμενη δημαρχούμενη περιοχή μέσα στα επόμενα λίγα χρόνια.
• Ο νέος Δήμος θα αποτελεί τον καταλύτη όχι μόνο για την περαιτέρω ανάπτυξη της περιοχής, αλλά και για τη διαδημοτική συνεργασία και, ενδεχομένως, τη συνένωση και με άλλες κοινότητες της ανατολικής Πάφου στο μέλλον, γεγονός που πρέπει απαραίτητα να ληφθεί υπόψη στον σχεδιασμό.
Η νέα Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών καλείται να αγνοήσει τις κινδυνολογίες και τις αυθαίρετες εκτιμήσεις περί βιωσιμότητας του Δήμου Ανατολικής Πάφου. Η πρόταση της αρμόδιας επιτροπής για σύστασή του λαμβάνει υπόψη τις τοπικές ιδιομορφίες, τη βούληση της τοπικής κοινωνίας, εξασφαλίζει μεγάλη συναίνεση και βέβαια είναι προς όφελος των κατοίκων της περιοχής.
———————————————————————————————————————Νίκος Παλιός – Μέλος της Ομάδας Πρωτοβουλίας Δημοτών Γεροσκήπου
